بةرذةوةندي راستةقينةي توركيا لةطةل هةريَمي كوردستانداية .... ئيدريس تاهير

12-09-2003 12:35

 

تةوةري سةرةكي كيَشةو ململانيَي حكومتي توركيا لةطةلَ دةولَةت و طةلاني عيَراق لة سيَ خالَدا كؤدةبنةوة كة بريتين لة (سنوور و ضةكداراني pkk وئاو) ، كةضي ذةنةرالَةكاني تورك و ئةو نيَوةندة توركمانيانةي كة لة دواي سةركةوتنةكاني راثةريني جةماوةري طةلي كوردستان و لةدايك بووني كةش و هةواي ديموكراسي كة بة ئيعازو هةولَي راستةوخؤي توركيا بؤ هةرةس ثيَهيَناني ئةزموونيَك كة روباريَك خويَني بؤ رِذاوة دامةزريَندران بة ليَكدانةوةيةكي تر مامةلَة لةطةلَ ئةم دؤسيَية دةكةن هةروةك بلَيَي كيَشةي هةردوو دةولَةتي عيَراق و توركيا راستةوخؤ وابةستةية بة مةسةلةي توركمان!! طريمان ئةم بؤضوون و تيؤرة داهيَنراوة تا ئةندازةيك هةلَطري راستي بيَت لةو روانطةي كة هةنديَ خالَي هاوبةش هةية توركمان و تورك وةك دوو نةتةوةي جياواز لة يةكتر نزيك دةكةنةوة، لةم حالَةتةدا هيَنانةوةي ثاساة ثيَويست دةبيَت بؤ ئةوةي ثاكانةي ئةو كةسانة بكريَت كة هةميشة بانطةشةي تورك دةكةن و لة هةمان كاتيشدا هةق و شةرعيةت بة هةلَويَستي توركيا بدريَت كة تةلاش دةكات بؤ ئةوةي توركمان بكاتة بةهانةي هةولَةكاني بؤ دةستيَوةردان لة كاروباري ناوخؤي هةريَمةكةمان. رةنطة بة بؤضووني من زيندووترين نمونة ئةوة بيَت كة تةماشاي هةلَويَستي توركيا بكةين بةرامبةر تورك و ئةزةري و توركمانةكاني ئيَران ئازةربايجان و توركمةنستان و ضين و هةندي لة ولاَتاني ئاسياي ناوةراست كة بة رِيَذةيةكي زؤرتر لة هةريَمي كوردستان (هاوخويَناني توركي) تيادا دةذين ئينجا هةق راذة بكةين.

لة سةدةي رابردوودا ضةندين كارةساتي مرؤيي و ثيَشيَلكاري سياسي لةلايةن دةسةلاَتي ئةو ولاتانةي كة ئةم نةتةوانةي تيادا دةذيت ئةنجام دراوة كة ضي دةولَةتي تورك نقةي ليَوة نةهاتووة، تةنانةت لة عيَراقيشدا كةواتة ض ليَكدانةوةيةك دةبيَتة ثاساو بؤ ثيَداطرتن و هةلَويَستي توركيا بةرامبةر توركمانةكاني هةريَمي كوردستاني عيَراق ؟ وةك راستيةك كة ميَذوو سةلماندويةتي، هةلَكةوتةو شويَني نيشتةجيَ بووني توركمان لة نةخشةي سياسي عيَراقدا لة هةريَمي كوردستانداية كة بة ثيَي ريَككةوتنامةكاني دواي دارِماني دةسةلاتي ئيمثراتؤريةتي عوسمانليةكان بة خاكي (بلاد ما بين النهرين) لكيَندرا كة دةرةنجامةكةشي ئةو ولاَتة بوو كة ثيَ ي دةوتريَت دةولَةتي عيراقي هاوضةرخ. بيَطومان لةوةتةي دةولَةتي ئةنادؤل دامةزراوة تاوةكو ئةمرِؤ توركيا هةرطيز خةمخؤري خؤي بؤ توركمانةكاني عيراق دةرنةبرِيوة بةقةدةر ئةو ماوةيةي دوايي بة تايبةتي كاتيَك ناوضةي دذة فرِين بؤ ثاراستني باري ئةمني بةشيَك لة هةريَمي كوردستان لة ئاكامي جةنطي دووةمي كةنداو دانرا، ئةطةر هةلَويَستي توركيا بةرامبةر بة توركمانةكاني عيَراق هاوسؤزو رووي دووةمي دراوي سياسةتي رذيَمي بةعسي شؤظيني نةبواية، ئةوا بيَشك لة بةرذةوةندي توركمانيشدا نةبووة بة بةلَطةي تةوةي تاكة ديكؤميَنتيَكيش بةرجةستة ناكريَت كة رووي سثي هةلَويَستي توركيا بةرامبةر بة توركمان لة عيَراق بسةلميَني، كةضي لةطةلَ ئةوةشدا نيَوةندي سياسي كوردستان ميانرِةو و ووردبين بوو لة شيتالكردني مةرامة هةريَميةكان بيَ ئةوةي بواري ئةوة بدات هةنديَ لة مةسةلةكان كة زةمينةي سةرهةلَدانيان بؤ رةخسيَندرابةة روبدةن.

بيَطومان هةموو نيَوةندة جيهانيةكان دةرك بةو راستية دةكةن كة لةطةل بةرقةراربووني ناوضةي ئارام لة هةريَمي كوردستاندا (بة داخةوة ئيَستا هةنديَ لة نيَوةندة سياسيةكاني خؤشمان بة باكووري عيَراق ناوي دةبةن) توركيا بةردةوام حالةتيَكي نائاراميو نيطةراني خؤي لة هةلَويَستيَكي لاوازو شؤظيَنيانةدا نيشانداوة، وةك بلَيَي مةسةلةكة راستةوخؤ ثةيوةستة بة باري ناوخؤي توركيا!! باشتر وابوو بؤ توركيا وةك ئةنداميَك لة هيَزي هاوثةيماني NATOكة ضةندين سالَة لة هةولَي ئةوةداية بضيَتة ريزي يةكيَتي ئةوروثي بة عةقليَكي واقيعي و وردبينانة مامةلَةي لةطةل ئةم مةسةلةيةو هةموو ثيَشهاتة سياسيةكاني هةريَمي كوردستان بكردابا هةرضةندة طةورة بةرثرسان و سةراني حزبة كورديةكان و هةندي لايةني توركمانيش راستةوخؤ ئةم ئامؤذطاريةيان ثيَشكةش بة توركيا كرد، بةلاَم ليَكدانةوة توندرِةيةكةي تورك و ذةنةرالَةكان كة دةسةلاَت بةدةستي يةكةمي ولاَتن هؤكاريَك بوون لة ثشتطويَ خستني مةترسي وئةطةرةكان، ديارة بةمةش طورزيَكي طةورةيان كوتاية بنا طويَي ئايندة سياسي و ئابووريةكةي ولاتةكةيان كة بيَشك هيلاكي زؤري ثيَوة ديارة. دةكرا دةسةلاَتي توركي سوودي ثؤزةتيفانةي لة ئةزمووني كوردستاني عيراق وةربطرتابا ضونكة هاوسنووري راستةوخؤ بةيةكيان دةبةستيَتةوة، ئةمة جطة لةوةي كة هاوضارةنووسي نةتةوةكاني هةردوولا وادةخوازيَت دةسةلاَتداراني هةردوولا بة دواي بةرذةوةندية هاوبةشةكاندا بطةريَن لة برِي سةرقالَ بوونيان بة كيَشة لاوةكيةكان كة بة تيَثةربووني رؤذطار ضارةسةردةكريَن، ئةم مةسةلةية بؤ توركيا طرنطيةكي زيَتري هةية ضونكة توركيا نايةويَت جاريَكي تر نةخشةي سياسي خؤيو دةولَةتة دراوسيَكاني طؤرانكاريان بة سةردا بيَت بة تايبةتي كاتيَك بة ثيَي بةلَطةنامة توركيا لةبةرامبةر عيراق و سوريا و قوبرص بة داطيركةر ناودةبريَت. كةضي سةرةراي هةموو ئةو راستيانة توركيا بؤدجةيةكي زؤري بؤ دةزطا ئةمني و سيخورِو كريَطرتةكاني خؤي لةو بة ناو توركمانانة تةرخان كرد كة زؤربةيان توركماني كةركوك وشارةكاني بةشي باشووري هةريَمي كوردستانن، ئةمةش لة ريَطةي دروست كردني حيزب و ريَكخراوي توركماني كة ثيشةي هةرةسةرةكيان طواستنةوةي هةوالَ و دروستكردني ثشيَوي بوو بؤ خةلَكاني ئةم ناوضة ئازادكراوانةي كوردستان بة توركمانيشةوة. دةكرا دةولَةتي عةسكةرتاريةتي تورك ئةم بؤدجةيةي لة ثرِؤذةيةكي ئةوتؤ خةرج بكردابا كة ببواية ثردي ثتةوكردني ثةيوةني نيَوان هةردوو ناوضةكة، لةم حالَةتةدا مةسةلةي بنةبركردني تيرؤر و يةكلاكردنةوةي مةسةلةيpkk كاراتر كاري هةمةلايةنةي بؤ دةكرا ئةمةش بؤ توركيا بردنةوةيةك دةبوو ضونكة توركيا بة ضاوي ئيرهاب و دذايةتي كردني ئاسايشي نةتةوةيي خؤي مامةلَة لةطةل ئةم طروثة دةكات، بةمةش توركيا جةنطيَكي ساردي دةبردةوة بةرامبةر بة نةياريَكي طةرم و بة توانا، وة لة هةمان كاتيشدا ثةيوةني لةميَذينةي هةردوو نةتةوةي كوردوو توركي بةرةو ئاقاريَكي ديكة دةبرد كة هةرطيز ثيَضةوانةي ويستي توركيا نةدةبوو وةك ئةوةي كة ئيستا هةية، تةنانةت هيَمني ناوضةكةش باشتر ثاريَزطاري ليَدةكرا. ئيَستاكةش دواي ئةوةي هةموو سيناريؤكان ثةردةيان لةسةر رامالَرا ثيَويستة لة ذةنةرالَةكاني تورك بثرسين ئاخؤ دةسكةوتي سيَزدة سالَةي رابردوويان لة توركمانة دروستكراوةكاني خؤيان كة لةسةريان نووسراوة Made in Turkey ضي بوو؟ ئايا ئةوةي بة دةست هاتووة مايةي رةزامةندي توركمان و دةولَةتي توركة؟ بيَطومان نةخيَر … نةخيَريَك كة ئةنطوست طةستن دادي نادات، هةر ئةم دةرنجامانةية واي لة دةسةلاَتي كوردستاني و عيَراقي كردووة كة زؤر رةشبين ببن بةرامبةر بة هاتني سوثاي تورك بؤ ناو خاكي عيراق ضونكة هاتني سوثاي توركهاتني داطيركةر دةبيَت نةك ئاشتي ثاريَز، مانةنةوةي PMF يش طةواهيدةري ئةم راستيةية.

بةباش دةزانريَت هةنطاوي ئايندةي دةولَةتي تورك بةرامبةر بة هةريَمي كوردستان وتوركمان ئاوري جدي ليَبدريَتةوة ثيَش ئةوةي مةسةلةكان ئالَؤزتر بن و بواري ضارةسةركردنيان نةميَنيَت ضونكة هةروةك ثيَشتر ئاماذةم بؤ كرد بةرذةوةندي بازرطاني و سنووريو ئةمني هاوبةش هةردوولا بة يةكتر بةستراوةتةوة بة تايبةتي لة قؤناغي هةنوكةييمان كة حكومةتي عيراقي هاتة دامةزراندن و هيَلَة سةرةكيةكانيش بةرضاون، كةواتة مةسةلةي هانداني كةساني بيَ ويذدان بة مةبةستي ضاندني تؤي دووبةرةكيو دروستكردني كيَشةي نةتةوايةتي لة نيَوان نةتةوة براكاني كوردستان مةسةلةيةكة بة مردوويي لة دايك بووةو هةر بة مردوويش دةميَنيَتةوة…رذيَمي بةعس بة هةموو درندايةتيةكةي خؤي نةيتواني لةم مةيدانةدا سةركةوتن بةدةست بهيَنيَت ضونكة ثةيوةندي برايةتيو ئاستي ذياري توركمان و كورد زؤر لةوة بةهيَزترة كة ثيلانيَكي لةمجؤرة بتوانيَ قةلاَكةيان بهةذيَنيَ.