هصذا عةبدولَلآ عةبدولكةريم مارف! ... سيروان كارواني

 

سةبارةت بةو تثبينييانةي كة لة 29ي 10دا، لةسةر بابةتةكاني من دةربارةي كةركووك بةشي 1دا دةرتبذيون، من لثرةوة دةستخؤشيت لث دةكةم كة لة كةركووكي كوردةواري دةكؤصيتةوة.

·                     سيروان كاواني نا، بةصكوو سيروان كارواني.چونكة كاواني و كارواني زؤر لثك دوورن.ئةم تثبينيية دةگةذثتةوة بؤ هةصةي (كوردستان-نثت) يش، چونكة لة ديوي ئةم ماصپةذةوة، ناوةكةي من بة هةصة دةرچوو، بةهةرحاص، هيوادارم بة دةردي (بةروار و مثژوو) ةكة نةچث.

·                     ت: لةبةر ئةوةي نووسينةكانت هثندثك تثكةص و پثكةصن، هةوص دةدةم هثندةي بكرث وةلصمت بدةمةوة و بؤ باقييةكةشي داواي لثبووردن دةكةم.

بةر لة هةموو شتثك، دةمةوث بصثم كة ئةو نووسينانةي لة چةند بةشثكدا دةربارةي كةركووك بلصو بوونةتةوة، لثكؤصينةوة نين لةسةر مثژوو و ناوي شارةكة، بةصكوو كؤمةصثك زانياريي پثويستن بة كورتي دةربارةي شارةكة "كؤكراونةتةوة" و هةروةها خستنةذووي ذاستيگةلثكن كة پثشتر لثرة و لةوث ئاماژةيان پث كراوة.زؤربةي ئةوانةي لثكؤصينةوةيان لةو بارةيةوة كردووة، ئةو بؤچوونانة بةگةن دةكةن.لة دوابةشي بابةتةكاندا سةرچاوةكان دةنووسم.

من لةو بةشانةدا، هةوصم داوة دوو مةبةست بپثكم.يةكثكيان ئةوةية خوثنةراني كورد زياتر پذ چةكي زانياري بكةم دةربارةي كةركووك بة شثوةيةكي گشتي، دووةميان ئةوةية بيسةلمثنين كة لةسةر بنةماي زانستي و سةرچاوة بذواپثكراوةكاني كة بة شةرعي بوونيان هةية، كورد خاوةني كةركووكة و سيماي نةتةوايةتيي شارةكة كورديية.لةبةر ذؤشناييي ئةو دوو خاصةدا، پثم خؤشة بگةم بة ئامانج.ذةنگبث لةم ذةوشةي ئثستادا، بة لاي منةوة گرنگ نةبث كة شارةكة لة كؤندا چةند ناوي لث نراوة و بةو قؤناغي داگيركارييانةدا كة پثيدا تثپةذيوة، بة چ شثوةيةك ناوةكةي سواوة و گؤذاني بةسةردا هاتووة، چونكة قؤناغي ئثستا هةستيارة و قؤناغثكي ناسكة.ئةم بةشةيان بؤ ئةوانة جثدةهثصين كة بابةتةكانيان تةرخان كردووة بؤ لثكؤصينةوةي مثژوويي.جا كة بة لاي تؤوة ئةمانة سةدبارة، يان كاري گواستنةوةن، من پثم واية نيشانةي بةدحاصيبوونة.جثگاي داخة كة نةتةوةكاني تر و بة تايبةتي توروكمانةكان وا ذاهثنراون كة زؤربةي دانيشتوواني شارةكة توروكمانن و ئةمةش دةگةذثتةوة بؤ ئةو مثژووة گومذايانةي لة لايةن نووسةراني سةر بةو بةرةيةوة دةنووسرثنةوة و خةصكيان لةسةر ذاهانيوة.ئةگةر بةراوردثك بكةين، لة لايةن خةصكي ئثمةوة، لة هةموو لايةكةوة وةكوو پثويست گرنگي بة كةركووك نادرثت.كوا چةندين ماصپةذي تايبةت بة كةركووك كراوةتةوة كة ذؤژانة گؤذانكارييةكان بة ذاي گشتي بگةيةنث و ئةنجامي لثكؤصينةوةكان بخاتة ذوو، ياخود لة بريي شتي تر، كوا ذؤژانة ستووني كةركووك كوردستانة بة بابةتي گرنگ نوث دةكرثتةوة؟ تؤش دةبوواية هثندثك شتت دةربارةي كةركووك لةناو بؤچوونةكانتدا دةربارةي كوردستانيبووني شارةكة لة ستووني كةركووك كوردستانة، بلصو بكردايةوة و ئينجا بكةوتيتاية وثزةي كةركووك و ئةرابخا.هةرچؤنثك بث، بة كورتي هثندثك شت دةخةمة ذوو:

1- سةبارةت بة ئةرابخا، ئةراپخا.ئةربخ، كاركؤك، ياخود "كةرخو، كةرخا، كةرةخ، كةرةك، كركي، كةرخ سلوخ، كةرخي، كةرخيني، كةرخيتي، ئورخا، كةركورا، كةركيني، كةرخورا، كوركورا، كوركورة، ئةرابخيوس، گاسوور-غاسوور، ئال-ئيلاني، ئال-تشيوي، كووذوخاني، نوزي و كاري كووك" و....هتد، كة بة شاري كةركووك و دةوروبةرةكةيان گوتووة، تا ئثستا ئةو كةسانةي خةريكي لثكؤصينةوة بوونة نةگةيشتوونةتة ئةنجامثكي تةواو كة تثبيني هةصنةگرث.بة شثوةيةكي گشتي، لثكؤصينةوة لةسةر كةركووك بة زماني كوردي كةمة.هةموو ئةو سةرچاوانةي سووديان لث وةرگيراوة، بة زؤر شثوة لثك دراونةتةوة.شارةزاياني وشة و پسپؤذي زمانةواني و مثژوو لةبةر دةگمةني نووسين سةبارةت بةو كارة و لة لايةكي تر نةبووني زانياري پثويست لة دةمانثكي كؤندا بؤ نموونة كاتي گؤتي و لؤلؤيي و هؤري و كاشي-يةكان و نةبووني شارةزايي تةواو لةسةر ئةو زمانانة كة بوونيان هةبووة لة ناوچةكةدا، بنةذةتي وشةكةيان بة تةواوي ساغ نةكردؤتةوة.هةر بؤ نموونة كة تؤ ناوي "نؤزا" دياري دةكةيت، لة زؤر شوثندا بة "نوزي" هاتووة.بةكارهثناني وشةي ئةرابخا-ش، مثژووةكةي زؤر كؤنة كة دةگةذثتةوة بؤ سةردةمي سؤمةري و ئةكةدييةكان و بة بنكةيةكي گرنگي فةرمانذةواييي گؤتييةكان زانراوة و دةشگةذثتةوة سةر سووباري كؤن.من پثم واية ئةو ناوةي –كاركؤك- كة تؤش دةتةوث بؤ كةركووكي بسةلمثني، يةكثكة لةو بؤچوونانةي خةصكي تر بة شثوةي تر هةيانة دةربارةي شارةكة، هةر لةمةذ بؤچوونةكةي تؤش بؤ نموونة: "كةريم زةند دةنووسث كةركووك واتة كار + كؤك و ئةو واي بؤ دةچث كة –كار- لة سةردةمي سؤمةرييةكاندا هةر بةو مانايةي ئثستا بؤ ئيش بةكار هاتووة" بةلصم هيچ پاصپشتثكي زانستي بؤ ئةم جؤرة بؤچوونة نيية1.تؤ دةتواني لةم ذووةوة هةوص بدةي زياتر مةبةستت ذوون بكةيتةوة.هةرچؤنثك بث، كاركؤك و كةركووك زؤر لثك نزيكن، بةلصم ئةوةي جثگاي سةرنجة ئةوةية كة كةركووك لة لايةن زؤربةي لثكؤصةرةوانةوة ئةگةر ذةسةنيي وشةكة ئارامي بثت يان ئاري، بةكار هاتووة و ناوي هاتووة و لة كاتي ئثستادا جثگير بووة، كةچي كوردثك شك نابةم بصث كاركؤك.لة لايةكي ترةوة، وشةي كةركووك بث واتا نيية وةك تؤ پثت واية و ئةويش بةپثي هثندثك لثكدانةوة ماناي قةلصي گةورة، گذي گةورة، ياخود گردي گةورة دةگةيةنث.

4- دةربارةي ذووبةري ناوچةي كةركووك! خؤ من ئاماژةم پث كردووة كة ئةمة سةرةتاي ساصةكاني هةشتاكان دةگرثتةوة.

5- بؤ ئةم خاصةش دةمةوث جارثكي تر سةرةتاي ئةم بابةتة بخوثنيتةوة، چونكة لثرةدا باس لة شتي نوث نيية، بةصكوو پثشانداني ذاستييةكانة.

دةربارةي ناوي باوةگوذگوذ يان باوةگذگذ بث، هةردووك كوردين و يةك واتا دةگةيةنن."گوذ"يش بة ماناي (گذي ئاگر، بصثسة) دثت.كة بة لاي خةصكي دةضةرةكةي كةركووكةوة و شيعر و چيرؤكةكاندا زياتر "باوةگوذگوذ" بةكار دث، لةبةر خؤشةويستي خةصكةكةية كة تا ئثستاش هةر بةو شثوةية ناوي دةبةن، ئةگينا ئةگةر كيتابي بيري لث بكةيتةوة، ذةنگبث "گذ" باشتر بث.

ئيتر بةو هيوايةي توانيبثتمان لثك حاصي ببين.

 

1- الثقافة الجديدة كركوك في ذاكرة التاريخ..كريم زه ند

2004.11.02

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org