نامةي ئيدريسي بةتليسي ( (ئيستيمالة نامة) ) بؤ سولَتان ياووز سةليم ...  خاليد مةجيد فةرةج

 

ئينتيزامي ئوموري تايبةت بة حوكم و دين موتةعةليقة بةو حوسني تةدبيرةي كة سولَتانةكان دةي كةن، و تةحقيقي عةدالةت لة ئةرجاي شةرقي و غةربي دةولَةت و تةئميني مةتاليبي مةزلَومين لة عةرةب و عةجةم متةوةقيفن لةسةر عةدالةتي سولَتاني بوسلَمانان، ئصمةي ئةهالي دياربةكري موخليستان ئةمانةوص ئةمةتان بؤ عةرز بكةين:كةوا موسلَمانة مةزلَومةكان ئةوانةي لة دياربةكرو دةوروبةري دةذين و بة بيلادي كوردان ناسراوة داوا ئةكةن كة بصنة ذصر بةيداخي دةولَةتي عوسمانليةوة بةو هيوايةي كةبة ثشتيواني و موساعةدةي ئصوة بتوانن دةفعي ئةو شرورةبكةن كة دوذمناني دين و دةولَةت بةنيازن جةلبي بكةن، ودواي ئةوةي كةخةبةري عةزمتانمان بة طةأانةوة بؤ داري خيلافةت واتا ئةستانة بةرطوص كةوت بةعزصك لة موخلسين تيتيفاقيان واية كة فروزي وةلاو ئيتاعة تةقديمي سةركردةي عةسكةريتان موحةمةد ئةبي شةنب (بيقلي محمد ثاشا) بكةن و دةخوازن كة هةندص لة تةلةباتيان بةواسيتةي ئةو ثاشايةو خاديمي موتيعتان كاتيبي ئةم ستورانة عةرزي جةنابتان بكةن.

لةبيدايةتدا خيلافات لة مابةيني عةشايةرو قةبائيلي كوردي وتوركماني بة فيعلي دةسائيسي شةياتيني ئةلئةنس نشوبي كرد بةلصنةكي بة فةزل و عينايةتي خوداي عةزةوةجةل توانرا ئةوخيلافاتانة ئيزالة بكرص، ديارة ئيلتيحاقي بيلادي ئةكراد بة دةولَةتي عوسمانليةوة لة ئةهميةتدا وةكو فةتحي ئةستانبول واية، ئةم ئيلحاقة لة لايةكةوة تةمهيدي تةريقة بؤ زةممي بةغداو بةسرةو لةلايةكي تريشةوة سةبيلصكة بؤ زةممي ئازةربصجان وة حةتا لة جانبصكي ديكةيشةوة خةتوةيةكة بؤ زةممي حةلَةب و ديمةشق.

ئةلائينة نةسرولصهي لة قةريب

 

 خاديمي فةقيرو بائيستان

 ئيدريس

 

تيبيني 1ـ ديارةئةم نامةيةسالَصك يان دووان دواي شةري ضالَدصران كة لةسالَي 1514 لة نصوان دةولَةتي سةفةوي وعوسمانليد روي داو بة سةركةوتني دةولَةتي عةسمانلي تةواو بوونووسراوة ضوونكة لة سالَي1516سولَتان ياووز دةستي كرد بة خؤ ئامادةكردن بؤ دةست بةسةراطرتني يةكجارةكي ناوضةكاني خؤرهةلصت (كوردستان) كردنيان بة مومتةلةكاتي عوسمانلي.

 2ـ بؤية بةو شصوازة تةرجةمةم كردوة ديارة ئةو شصوازصكي كلاسيكيةو ئةو دةمانة بة تايبةت مةلاكان كة ئيدريسي بةتليسي بؤخؤي مةلابووة ئةطةر بةكورد بينوسيبا ئاوهاي دةنوسي،

 طؤريني

 خاليد مةجيد فةرةج

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org