13-05-2011 04:44

 جةذني قوربانةكةي يةكيَتي و ثارتي .... سةردار عةبدوللا

 

  ضيتر جةذني قوربان جةذنيَكي تراديسيوَني مةزهةبي نية كة تةنيا ثةيوةندي بة خةلَكانيَكي ساددةوة هةبيَت و بةهوَي ئةو رِوَذانةوة خةلَكي بةناو مسولَمان ثشوويةكيان بحةسيَتةوة. بةلَكو ئةم جةذنة دةستيكردة ملي جةذنة نيشتمانيةكان، رِوَذةكاني حةماسي نةتةوة و هةموو ئةو رِوَذة سياسيانةي تر كة هةميشة لة خزمةت مانةوة و دريَذكردنةوةي تةمةني بوَرذوازيداية.

 ئايني ئيسلام، لة سةرةتاوة وةك بزووتنةوةيةكي سياسي هاتوَتة مةيدان و جةذن، رِوَذ و ياددةكانيشي بةمةستي طةرم رِاطرتني ئةم دينةية لة زهني خةلَكيدا؛ هةربوَية يادكردنةوةي ئةو رِوَذانة كراوةتة ئةرك و واجبيَكي ديني بوَ هةر كةسيَك كة خوَي بة موسلَمان بزانيَت. ئةم جوَرة سياسةتةي ثيَغةبةر و خولةفاكاني ئيسلام تا رِادةيةكي زوَر ئامانجةكاني بوَ بةديهيَنانن و كارياني تا رِادةيةكي باش ثيَمةيسةر بوو. ليَرةدا ثرسيارةك خوَي قووت دةكاتةوة:طةر ثيروَز رِاطرتني ئةو جةذنة مةزهةبيانة بوَ ئيسلام و بزووتنةوة سياسيةكةي طرنطي تايبةتيخوَي هةبيَت، دةبيَت ئةو جةذنة مةزهةبيانة بوَ ناسيوَناليزم و بزووتنةوةي كوردايةتي ض نان و ثارويةكي تيَدابيَت؟!            

  ناسيوناليزم، وةك بزووتنةوةيةكي سياسي و يةكيَك لة ئةلتيَرناتيظة سياسيةكاني نيَوكوَمةلَطة جياوازةكان؛ لة قوَناغيَك بوَ قوَناغيَكي تر، لة كاتيَكةوة بوَ يةكيَكي تر و لة كوَمةلَطةيةكةوة بوَ كوَمةلَطةيةكيتر؛ شيَوة و سوونةتي جياوازي بة خوَيةوة بينيوة. طةر سةيري ميَذووي ئةم بزووتنةوانة بكةين لة ولاَتاني تردا؛ دةبينين ئةم هيَزانة هةندي جار بوَ بةدةست هيَنان و دارِشتني ثيَناس و قةوارةيةكي نةتةوةيي و مسوَطةركردني بازارِة نيشتمانيةكانيان؛كةوتوونةتة كيَشة و ململاني لة طةلَ هيَز و بزووتنةوة مةزهةبيةكاندا. لة توركياي ثاش دةستةلاتي عوسماني، ناسيوناليزمي تورك بةرِابةري ئةتاتورك طةورةترين لةتمةي لة دةستةلاَتي ئايين دا و ئاييني كردة كاري تاكة كةس و لة دةستةلاَت هيَناية خواري. طةر، بيَتو لةم رووةوة ناسيوَناليزمي كوردكة بة كوردايةتي ناسراوة بةراورد بكةيةن بة رِةوتةكاني تري ناسيَوناليزم لة باقي ولاَتةكاني تردا؛ دةردةكةويَت كة ئةم بزووتنةوةية كوَنسرظاتيظ و روولةدواية. ناسيوناليزمي كورد لة هةناوي قوناغي دةرةبةطايةتي هاتوَتةدةري و هاوتةريب لةطةلَ رِةسم و ياسا ئاينييةكان خوَي طونجاندووة و ثياواني ئاييني ريَزدارترين و موعتةبةرترين كةساني نيَو ئةو بزووتنةوةية بوون. تراديسيوَن و كلتوورة دواكةوتووةكاني نيَو خةلَكي كة زوَريَكيان سةرضاوةكانيان ئاييني ئيسلامة، لة مانيفيَست و ثروَطرامي ئةم بزووتنةويةدا وةك تراديسيونيَكي رةسةني باب و باثيرانيكورد ضاويان ليَكراوةو تا رادةي سورةتة قورئانيةكان ثيروَز راطيراون. ناسيوناليزمي كورد، يةكيَك لة ئةركةكاني دويَنيَي ئةو كارانة بوو كة ئيسلامي سياسي لة مرِودا دةبوو ثيَي هةستيَت، ئةو ئالاَيةي كة ئةمرِوَ ئيسلامي سياسي لة كوردستان بةرزي كردوَتةوة لة دةستي ئةوان وةريطرتووة، بةلاَم ديارة رانةثةرِاندني ئةركة دينيةكان لة لايةن ناسوناليزمي كوردةوة بةو شيَوةيةي ئيسلامي سياسي دةيةويَت، نيطةراني ثيَكهيَناوة!

ئيسلامي سياسي لة كوردستان، بةراستي نمةك حةراميان كردووة لة برا موسلَمانةكانيان لة نيَو ريزي بزووتنةوةي كوردايةتيدا، ضونكة جيَطة و ريَطةي ثياواني ئاييني لة نيَو بزووتنةوةي كوردايةتيدا لة كةساني روَشنبير و خاوةن نةزةر طةليَك زياتر بووة، ئاين و مةزهةبيبوون ئةو بةرطة بووة كة هةميشة ئةو هيَزانة بة بالاَي خةلَكي كوردستانيان برِاندووة و موسلَمان بوونيان كردوَتة ثيَناسي دووةميان. لة و كاتةي حكومةت و ثةرلةمانيش ثيَكهيَنرا؛ ناسيَوناليزمي كورد وةفاي بة وةعد و ثةيمانةكاني خوَي هةبوو لة بةرامبةر دينةكةيدا؛ طةر ئيسلاميةكان لة ثارةي هةلَرذاوي سعودية و ئيَران مزطةوتيَكيان درووستكردبيَت؛ ئةوا ئةوان لة ثارووي دةمي مندالَة برسيةكاني كوردستان دوانيان درووستكردووة. بةخشيني ثوَستي وةزارةتي و بةخشينةوةي ثول و ثارة بةسةر ئيسلاميةكاندا، ثيَبةخشيني ضةك و ميكروَفوَني فةتوا ثيَيان لة دذي كةساني ثيَشكةوتووخواز، كوَموَنيست و بزووتنةوةي يةكسانيخوازي ذنان...ئةمانةو دةيان خزمةتي تري لةم ضةشنة ثيَشكةشي ئيسلامي سياسي كراوة بةبي ئةوةي هيض منةتيَكي ليَزانرابيَت، تةنيا  دةكريَت ئةمة ناو بنيَين نمةك حةرامي!            

ئةو ريَطةخوَلةي كة ئيسلامي سياسي لة ئةشكةوت و موَلطةكانيان دةيانويست بوَ شار ليَيبدةن؛ ناسيوناليزمي كورد، ئةركي قيرتاوطرتني طرتة ئةستوَي خوَي و بةرياندانة كوضةو كولاَنةكاني شار. ضونكة ئةوان دةيانزاني كة ئةو ثةيامةي بوَخةلَكي كوردستان ثيَيانة بةبي بووني دين سةر ناطريَت، ئةوان دةيانزاني ئةو كلاَوةي ضنيويانة بة بي كوَمةكي مةلا و ثياوة ئايينيةكان بة ئاساني ناضيَتة سةري خةلَكي!

 سةرةرِاي بووني هةر كيَشةو ململانيَيةكي قولَي ئةم دوو بالَةي بوَرذوازي؛ دةركةوت، رِوَذ و جةذنةكاني لة ضةشني قوربان و رةمةزان ئةو دوو بزووتنةوةية ثيَكةوة كوَدةكاتةوة، جةذني قوربان و باقي جةذنةكاني تر كة لة سالاَني ثيَش دةستةلات و كيَبرِكيَي ئةم دوو لايةنة سيماي سياسي لة رووبرِابوو؛ ئةم دوو بزووتنةوةية هيَنايانةوة مةيدان بةو مةبةستةي كة ئيسلامة سةرةتاييةكان هةيان بوو لةم جةذنانة؛ كة طةرم راطرتني تةنووري ئيسلامةتيبوو لة زةيني كوَمةلَطةدا!

 نسيوناليزمي كورد و حيزبةكاني، بة جوَريَك ئاويزاني ئيسلامةتي بوون، هيض برِيارِ و موناسةبةيةكيان بي ثيَشنويَذي مةلا و مةنديل بةسةرةكان ثيَناكريَت، لة ئاست ئةم زاتة ثيروَزانةدا لة لوَكة نةرمترن، ئةوان ناتوانن هيض دةرسيَك لة رابردووي خويان وةربطرن، لةسالَي 1971 حكومةتي بةعس سوودي لة مةلا و جبة و كةشي ثيروَز وةرطرت بوَ هةولَي كوشتني بارزاني، ئيستاش دواي تيَثةرِ بووني 35 سالَ بة هةمان جل و بةرطي ثيروَزةوة! سةدان ئينسان دةبنة قورباني تيروَريزمي هةمان جبة و كةشي.

 ئيستاش، دووبارة دةستيان لةيةخةيةي مةنديل و عةمامة بةسةرةكان نابيَتةوة؛ ثروَتستوَكردني ئةو رِووداوة دلَتةزيَنةي هةوليَر؛ بة زمان و ديدطاي ئيسلاميانةوة دةكريَت و سورةتةكاني قورئان دةكةنة مةحةك كة ئةو كارة تيروَريستية لة طةلَ بنةماكاني ئايني ئيسلام نايةتةوة، وةك ئةوةي ناسيوناليزمي كورد خوَي ئيسلامي راستةقينة بيَت و ئيسلامة سياسيةكانيش لادةر، وةك ئةوةي كة كاري تيروَر، توَقاند وداطيركردن ناموَ بيَت بة ئيسلام، وةك ئةوةي ئةم ئايينة بة زةبري توَقاندن بلاَونةكرابيَتةوة لة دنيادا! 

 يةكيَتي و ثارتي لة ضةند سالَي رِابردووا ئةوةيان سةلماندووة؛ كة هيض خزمايةتيةكيان بة موديَرنيزم و سكولاركردني كوَمةلَطةي كوردستان نةبووة، نموونةكانيشي ئاشكراو و روونة، دةنا ئةم رةسم و عاددةتة لة كويَوة هات؟! كة لة جةذني قورباندا سةراني حيزبة سياسيةكان خةلَكي لة لايةنطراني خوَيان هان بدةن كة روو بكةنة بارةطاكانيان بوَ جةذنة ثيروَزي، ئةمة عادةتي مزطةوت و تةكيةكانة نةك عادةتي حيزبيَكي سياسي، ئةمة دةكريَت تةنيا لة ئةرشيف و هةطبةي ئةو حيزبانةدا بدوَزريَتةوة! هةر بوَية ئوميَدةوارم لة كوَي ذمارةي ئةو حاجيانةي كة هاوكات لةطةلَ رووداوةكةي جةذني قوربان لة كاتي بةردبارانكردني شةيتاندا بة دةستي يةكتر كوذران؛ رابةر و ئةنداماني سةركردايةتي ئةو دووحيزبةي تيَدا نبيَت|!  

  ئةم جوَرة تيَكةلَ بوونةي ناسوناليزمي كورد بة ئيسلام و مةزهةب، جطة لة روَذرِةشي بوَ خةلَكي و تةريكمانةوةي ناسيوناليزم لة رووي سياسيةوة ناتوانيَت هيض ئاكاميَكي باشتري بة شويَنةوة بيَت و هةروةها كارةساتي تري لةو ضةشنةي قورباني هةوليَر؛ هةموو ساتيَك مةترسي دووبارةبوونةوةي دةبيَت.

سةرةتا، ئيسلام سياسيانة هاتة مةيدان و ئةلتةرناتيظي خوَي سياسيانة خستةرِوو، هةر بوَية ثيَويستة ئةم بزووتنةوةية كة ئةمرِوَ لة شكلَي ئيسلامي سياسيدا هاتوَتةوة مةيدان؛ دةبيَت سياسيانة كوَمةلاَني خةلَك وشيارانة لة مةيدان دةريكةن. دةبيَت ئةوة بزانريَت كة ئةمرِوَ ئيتر ئايين تةنيا تلياكي طةلان نية! بةلَكو بكوذ و مايةي مالَويرانيشة. هةرةوها بنةبرِكردني دةستي تيروَري ئةو تاقمانة و دةركردنيان لةمةيدان كاري دةزطاكاني ئاسايش و ثاراستن و فتواي ئيسلاميانةي مةلا و زانا دوانزة عيلمةكاني سةربة يةكتي و ثارتيش نية، بةلَكو كاري كوَمةلاَني خةلَكي موَديَرن، ئازدي و يةكساني خوازة كة يةكدةست بة رِيزي سةربةخوَي خوَيانةوة بيَنة مةيدان بوَ بنياتناني ثايةي ئةو كوَمةلَطةيةي كة ئايين لة بةريَوةبردني كوَمةلَدا هيض كارةية! 

                                                                                                             2-2-2004