www.kurdistannet.org

 

مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن وكؤمةلَيَك بوختاني نوي .... دكتؤر عةبدولَلاَ ئاطرين

21/3/2004 هةوليَر

طةر خؤتي ليَطيَلنةكةيت، ئةو نامة كراوةيةي ئارِاستةم كرديت، هةموو مةبةست  و راستييةكاني نيَو هؤش و بير و دلَتي تيا تؤماركراوة، ئيدي ثيَويست بة هيض ثةلةقاذيَيةك ناكات و ريًرِةوي بوختانةكانت مةطؤرِة و خؤتي ليَمةدزةرةوة!.

ئةوانةي تؤ ثيَيان ئةلَيَيت ثرسيار [ من ثيَم نةنطيية، نةفةريَكي سةرهةلَطرتووي وةك تؤ، لةشيَوةي محاسةبةكردندا، داواي وةلاَمم ليَبكات، ضونكة نةك هيض سفةتيَكي كؤمةلاَيةتي  و ئينتماي نةتةوةييت بؤ كورد و كوردستان نيية و وةك خؤت ئةلَيَت : ( (من ئةوة دوانزة سالَي رةبةقة، تةنيا هاوولاَتي سويدم وبةس) ) (1) بؤية مافي ئةوةت نيية محاسةبةي دانيشتوان و دةسةلاَتي حكومةتي كوردستان بكةيت، ثيَويستة تؤ لةسةر ئةو طيَرة شيَويَنية ي لة كوردستاندا ئةينيَيتةوة محاسةبة بكريَت  و تؤ دوا كةس بيت، لة بارةي سياسي  و نيشتماني  و ئةدةبييةوة دةم هةلَبهيَننيتةوة ] (1) . . من وةلاَمي تؤ نادةمةوة بةلاَم تؤ ياخود هةر كةس  و لايةنيَكي دي ئةيانةويَت بنةم و راستي ئةو طيَضةلَ و بوختان، هةلَبةستنانةت بزانن كة تؤ بي ويذدانانة دروست كردوون لةو نامة كراوةية دا راستييةكانيان بؤ دةرئةكةويَت  و ثيَويست بةوة ناكات، لةمة زياتر خويَنةر ضةواشة بكةيت، ضونكة خؤت دةستي خؤتت خستؤتة روو، ئةطةر ضي من ئةو راستييةم روونكردؤتةوة، بؤضي : زؤر مرؤظي شةرةفمةند  و قةلَةمي دلَسؤز، لة ئاستي هةلَويَست  و نووسينةكانتا بي دةنطيان هةلَبذاردووة؟ تةنيا لةبةر ئةوةية : تؤ ئيرهابييةكي فيكريت، جنيَويان ثيَئةدةيت، سووكاتيان ثيَئةكةيت، بوختانيان بؤ هةلَئةبةستيت، بي هيض راستييةك تاوانيان بؤ دروستئةكةيت. من بةتةحةدداوة وتم : ثيَويستة، سنوور بؤ ئةو ئيرهابيية فيكريية دابنريَت، ضونكة هيَلَي سوورو هةموو ئاداب و بةها بةرز و ثيرؤزةكاني ناو كؤمةلَطاي بةزاندووة و ثيَويستة، بةشيَوازي شارستاني و ثةنا بؤ ياس و داد بردن، بيَدةنط بكريََت  و ئةمةش ئةركي سةرشاني هةموو قةلَةميَكي نةترس و نيشتمانثةرةورة  و لةسةر هةمووكةس  و لايةنيَكي دلَسؤزي وشةي كوردي  و هةق و داد و ئازادي بيردةبرِين و مافي مرؤظ، ثيَويستة، رووبةرووي ئةم دياردةي ئيرهابيية فيكريية ببنةوة كة دذ بةبةرذةوةندي نةتةوايةتي و ناو و ناو بانطي خاويَني كورد و كوردستانة تةنانةت دذ بةخودي مامؤستا حةمة سةعيد حةسةنيشة.

من دلَنيام ئةو شةرِةنطيَزييةي مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن، ئاشكرا بة نووسينة شيَواوةكانييةوة ديارن و ئةطةر خاوةن ويذدان بيَت، ئةوا ئيَستا، ويذداني لة ناخدا ئازاري ئةدات  و ثيَوةي ئةتليَتةوة.

مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن : تؤ لةترساندا كوردستانت جيَهيَشتووة، نةتتواني لةطةلَ ذان و خواست و خةباتي ميللةتي كورددا بذيت و لةبةردةم جةور و بةرخوداني رذيَمي ديكتاتؤري بةعسدا بةزيت  و هةلاَتيت  و بةهؤي فيتنةيي و طيَرِة شيَويَنيشتةوة، لةشاخ جيَطات نةبووةوة و ئيَستا لةو ثةرِي دنيا، نامؤ بةخاك  و نةتةوةي كورد ئةذيت، تؤ تاكو ئيَستا تةنيا زماني هةرِةشة  و ئيرهابي فيكري ئةزانيت  و لة وشةي هةق  و ياساو داد ئةترسيت.

ئةو نووسينةي بةناوي : دكتؤريَك لة ئاطر جويَن لة كوردستان نيَتدا بلاَوتكردةوة، شثرزةي ثيَوة ديارة، لة قسة هةلةق مةلةقةكاني ( (علوج) ) محةمةد سةعيد سةححاف ئةضيَت، عةنتيكةيةو شاياني قاقايةكي بةرزة، بةزةيمثياتاديَتةوة، وتم ئا ئةوة هةقيقةتي خودي خؤيةتي  و لة هةموو ئةو بوارانةي تيايدا بؤتة ئةسكؤي كالَفام و كؤلَةوارة.

 وتم : تؤ بلَيَت / خؤي نة ناسيَت و وابزانيَت بةونووسينة ثرِ لة جنيَو و طالَتةجاريانةي، بووة ياخود ئةبيَت بةعةزيز نةسين يان شيَخ رةزاي تالَةباني ؟. خةلَكي نووسينة طالَتة ئاميَزةكانت بؤ رابواردن ئةخويننةوة  و هيض شويَنةواريَكي كاريطةريان لا جيَنا ميَنيت  و بة عةقلَت ثيَئةكةنن.

ئةم نووسينةت، سةمةرةي ئةو كؤلكة خويَندةوارةي بةياد هيَنامةوة كةخؤي بة زاناي زمان  و ميَذووي عةرةب  و ئيسلامي سةردةمي حوكمي عةبباسيةكان ئةزاني. . كاتيَك، لة كؤرِيَكدا سةبارةت حةزرةتي حةسةن و حسيَن، ثرسياري ليَئةكةن، لة وةلاَمدا ئةلَيَت :[الخسن والخسين ثلاثتهما، بنات معاوية].

يةكيَكي شارةزا روو بةرووي بووةوة و وتي :جةناب : خؤتؤ، خؤت بة بليمةتي ئةم زةمانة ئةزانيت، كةضي هةر هةموو ئاخةوتن و بؤضوونةكانت نارِاستن، ضونكة :

( (الخسن) ) نييةو ( (حةسةن) ) ة.

2ـ ( (الخسين) ) نيية و ( (حسين) ) ة.

3ـ ( (ثلاثتهما) ) نيية  و ( (اثنين) ) ة.

4ـ ( (بنات) ) نيية  و ( (بنين) ) ة.

5 ـ ( (معاوية) ) نيية  و ( (عةلي) ) ة.

تؤش هةموو جةستةي نووسينةكةت ذان ئةكات، نةمزاني كام هةلَة و بوختان  و تاوانباركردنيَكت، راستبكةمةوة، ناضار بؤ راستي قسةكانم و هةلَوةشاندنةوةي بوختان و تاوانباركردنةكانت، تةنيا دوو نموونة ثيَشكةش بة خويَنةر بكةم :

يةكةم ئةمةيان لةدوو لايةنةوة تةماشا ئةكريَت، (أ) ( (بوختانيَكي هةلَبةستراو) ) : مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن، دةربارةي نامةي دكتؤراكةم، ئةلَيَيت : [ ضونكة دكتؤراكةشت لة شةرِة جنيَوي نيَوان شيَخ رةزاو شوكري فةزلَيدا كردووتة، بةهةقي خؤت وةرنةطرتووة، كوردييةكةت هيَندة لاوازة، هةلَةي وا دةكةيت ئةوي كويَرة خةتيَكي هةبيَت نايكات]. (2)

بةراستي خةوشة بؤ مرؤظيَك لة شتيَك بي ئاطابيَت، لة خؤوة كويَرانة تيَيبةربيَت، دلَنيام نةك نامةي دكتؤراكةمت نةبينيوة، بةلَكو ناونيشانةكةشيت، لةسةر (ثقة) ، بة هةلَة وةرطرتووة. بةو مةبةستةي، ثةردة لةسةر ئةو بوختانةشت هةلَمالَدريَت. بة دلَنيايةوة ئةم زانياريانة، لة بةردةم خويَنةردا، دائةنيَم:

1ـ وةك تؤ ئةلَيَت: نامةي دكتؤراكةم، لةسةر شيعر نيية و لةسةر كورتة ضيرؤكي كورديية.

2ـ نامةي دكتؤراكةم بةهيض جؤريَك باسي شةرة جنؤي نيَوان شيَنج رةزاي تالَةباني  و شوكري فةزلَي ناكات و ناويان نةهاتووة، بةلَكو، بةم ناونيشانةية: كاريطةري بيري نةتةوةيي، لة طةشةسةندني كورتة ضيرؤكي كوردي كوردستاني عيراقداية… لة سالَي 1961 ـ 1970. واتة ليَكؤلَينةوةية لةسةر ئةو كورتة ضيرؤكانةي كة لة شؤرِشي ئةيلولدانوو سراون، بة تايبةت لة 11/9/1961 تاكة 11/3/1970 ئيدي نازانم، مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن، ئةو بوختانةت ضؤن هةلَبةست  و ئةو قسانةت لة كويَووة هيَناوة؟.

باشة ئيَستا ضؤن ثةردةثؤشي ئةو بوختانةشت ئةكةيت؟. . دلَنيام، ئةو كةسةي، ئةو زانيارييةي ثيَطةياندوويت، بةكةم ئاوةزي زانيويت و طالَتةي بة عةقلَت كردووة.

ب ـ لايةني ريَزماني نووسينةكة: مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن: خؤتؤ بةطالَتة جارييةوة ناتؤرة لة نووسيني هةموو ئةو نووسةرانةئةدؤزيَتةوة، كة بة يةك وشة لةسةريان نووسيويت. . كةضي خؤت لة تةنيا وتاري: (دكتؤريَك لة ئاطر و جويَن) جطة لةوةي ثةيرِةوي خالَبةنديت نةكردووة، هةلَةي زةقت كردووة، من بؤ نموونة ئةم ثةرةطرِافة ئةهيَنمةوة:[ دكتؤراكةشت لةشةرِة جنيَوي نيَوان شيَخ رةز و شوكري فةزلَيدا كردووتة]. (3)

باشة ئا ئةوة نووسيني، نووسةريَكي كوردي زانة؟… عاقلأ ئوتروحةي دكتؤراكةمم نووسيوة  و نةمكردووة، هيَلكة ئةكريَت.

 دووةم: نموونةيةك لةو تاوانانةي دروستكردوون ئةلَيَت: [ ويَرِاي ئةوةي جنيَو دةدةيت، دزيش دةكةين، ئةوة نةبوو، ئةو كاسيَتةت لة ئازا حةسيب قةرةداغي دزي، ليَكؤليَنةوةيةكي ئةوي دةربارةي مةحوي، تيَدا تؤمار كرابوو ] (3) .

هةروةها لة ثةراويَزي نووسينةكةشدا ئةلَيَت: [ ناوةرِاستي سالآني هةشتا، ئازا حةسيب قةرةداغي ئةو دزييةي لة هاوكار ي دا خستةروو ] (4) .

لةوانةبوو كةسانيَك ئاطايان لة راستي مةسةلة كةنةبيَت و ئةم وةلآمة نةخويَننةوة، برِوايان بةو بوختانة شاخدارة بكرداية، ضونكة مامؤستايانة ئةو بوختانةت دارشتووة. ئةطةر ضي ثةتي ناراستي كورت و قرضؤكة بةراستي ضاوت قايمة، دةناضؤن زاتت كرد ئةو بوختانةت بةدةمي كاك ئازاد حةسيب قةرةداغييةوة دروستكرد ؟. . باشة نازانيَت كاك ئازا حةسيب قةرةداغي لة ذيانداية و ئيَستا لة هةوليَرة ؟ هةر وةها. تةواوي ذمارةكاني رؤذنامة هاوكاريش لة كتيَبخانةي ناوةندي زانكؤي سةلآحةدين ضنطئةكةون؟. باشة ضؤن دواي ئةوةي، ئةو بوختانةت، بةدةم كاك ئازا حةسيب قةرةداغيةوة كرد، لةرووتديَت، سةيري بكةيت و قسةي لةطةلأ بكةيت؟ مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن: من تةنيا بة تؤنالَيَم  و روو لة هةموو نووسةريَكي بةويذدان ئةكةم و ئةلَيَم:

بةرِاستي، بةكارهيَناني وشةي (دز)  و) (دزي) بةرامبةر هةر خويَنةريَك زؤر سةختة و سةرثؤشي بيَ حةيايي ئةثؤشيَت…

            مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن: ئةم بوختانةشت وةك تاوان دروستكردني: جةيشي شةعبي  و مةسةلةي خويَندن و طؤراني هةلَدان بةسةر نووسةراني بةعسيدا، واية، نةك هةر فرِي بةسةر راستييةوة نيية، بةلَكو بة خةيال و خةو دروستت كردوون… من بة تةحةدداوة ئةم هةقيقةتا نةت لةبةردةمدا، دائةنيَم:

1ـ من تا ئيَستا، نةك شريتي تؤماركراو، بةلَكو يةك ديَر نووسيني كاغةز ياخود تؤماركراو لة كاك ئازا حةسيب قةرةداغي  و مالَي براكاني و تةنانةت مالَي خواليَخؤشبوو شيَخ حةسيب قةرةداغي يان هيض كةسيَكيدي نةبةئاشكراو نةبة دزييةوة، نةهيَناوة و نةبردووة، كاك ئازا ش ئيَستا لة هةوليَرة و لة رؤذنامةي خةباتةو ذمارةي تةلةفؤنيشي (2223943 ـ 2222983) ةو شايةتي حالَة.

2ـ ئةوةندةي من ئاطاداربم، كاك ئازا نة لة رابوردو، نة تاكو ئيَستا، يةك وشة ياخود نووسيني، لةهيض رؤذنامةيةكدا، لة بارةي بردني شريتي ليَكؤلَينةوة لةسةر مةحوي ياخود غةيري مةحوي بلآونةكردؤتةوة… من خؤم زؤربةي هةرة زؤري سةرضاوةي دنياي ذيان و شيعرةكاني مةحويَم لاية و تا ئيَستا، ضةند برايةك بؤ نووسيني ئوتروحةي ماستةر و دكتؤرا، داوايان ليَكردووم و منيش بة خؤشييةوة ثيَشكةشم كردوون.

ئةمةش رووي راستةقينةي ئةو بوختان و تاوانةيةكة بة ناهةق و بي ويذدانانة، بؤت دروستكردووم.

مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن : باش بزانة، ئةو كةسةي لةم بارةيةوة، زانياري، ثيَطةياندوويت، طالَتةي بة عةقلَت كردووة و ئيَستا ثيَت ثيَئةكةنيَت، ضونكة ئةمةراستي مةسةلةكةية:

1ـ كاك ئازا حةسيب  و نةهيض نووسةريَكي دي لة هاوكاري ياخود رؤذنامةيةكيديدا لةو بارةيةوة لةسةرمنيان نةنووسيووة.

2ـ كاك ئازا حةسيب قةرةداغي بةهيض جؤريَك، ثةيوةندي بةم مةوزوعةوة نةبووة  و ئةشتواني سةيري هةموو ذمارةكاني رؤذنامةي هاوكاري بكةيت، طةر راست ئةكةيت، ذمارةي ئةو رؤذنامةي هاوكاريية بنووسة و ويَنةكةي بلاَوبكةرةوة، تاكو رووي راستيي، بوختان و تاوانباركردنةكةت وةك ئةوانيديت بؤ هةمووان دةركةويَت كة فرِيان بةسةر راستيةوة نيية.

وةك وتم: جيَطاي داخة … مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن، نةك هةولَي قؤلَكردنةوةي ناكؤكي و ململانيي نيَوان حزب و لايةن و كةسايةتيية نيشتماني  و ئةدةبي و رؤشنبيرييةكان ئةدات، بةلَكو نةخؤشيةكةي تةشةنةي سةندووة، فيتنةيي، بؤ تيَكداني ذياني خيَزان و خزمان ئةكات و ئةم بوختانةي بةناوي بةريَزكاك ئازا حةسيب قةرةداغيةوة هةلَيبةستووة، بةو نيازة بوو، بةلاَم ئةو ئاواتة ثؤخلَة نايةتةدي.

مامؤستا حةمة سةعيد حةسةن: بة بةلَطة و هيَزي مةنتيقي بير ورِاو بؤضوونةكانم، راستي تيَكراي ئةو بوختان و تاوانة بيَ بنةمايانةتم بؤ خويَنةران دةرخست و لة وتاري (دكتؤريَك لة ئاطر و جويَن) يشدا، نموونةي دوو بوختاني نويَتم، بة بةلَطةي سةلميَنةر و زيندووة و ريسواكرد، ئيدي طةر يةك زةرِة بيركردنةوةي شارستانيانةت هةبيَت، ثيَويستة واز لةم شةرِةنطيزي و بوختان دروستكردن و بةكارهيَناني ئةو ئيرهابي فيكرييةت بهيَنيَت و ئةو قةلَةمةي بةم ضارةنووسة رةشةي طةياندويت، توندتوورِي بدةيت… هةر ئةوةشة عاقلَيت ئةسةلميَنيَت.

(1)   ـ كوردستان نيَت 4/3/2004

(2)    (2) ـ (5. 4. 3. 2) كوردستان نيَت /3/2004