|
||
|
تصأاماني لة وةرطصأان ... سةردار
دیاره زۆر ده رباره ی ئه‌وه نوسراوه كه وه رگێران چه ند پێویسته، چۆن ده بێ به پردێ له نێوِان گه لاندا، چۆن ده بێ به هۆی له یه ك گه یشتنی كه لتوره جیاوازه كان. چه ندێ گرنگه وه رگێر كا ره كه ی به باشی وئه مانه ته وه بكات. هه رده م سه رده می كۆن به نمونه ئه‌هینرێته وه، چۆن عه ره به كان به رهه مه یونانیه كانیان وه رگێرا، پاشان له سه رده می رێنێسانسدا ئه‌وروپیه كان سودیان لێوه رگرت. له ئه‌مرۆی كوردوستادا دیاره گومان له وه نیه چه ندێ كرانه وه به ره و رووی كه لتوره كاندا پێوەیسته. ئێمه وه ك نه ته وه یه ك له ژێر كاریگه ری زمان و كه لتورێكاین، كه به درێژای پێنج سه ده ی رابوور هیچی پێشكه ش به مرۆڤایه تی نه كردوه. له وه ش تراژیدیا تر ئه‌وه یه ئه‌و كه لكتوره ناتوانێ یان نایه وێ دان به شكستیا بنێ. ئه‌وه با به تی نوسینه نیه ئه و پرسیاره ی من لێره دا ئه‌مه وێ بیوروژێنم ئه‌وه یه، ئایا وه رگێران ئه‌توانێ كه لتوری كورد له كه لتورێكی لۆكاله وه بهێنێته ئاستێك كه بتوانێ له دونیا بگا. به و مانایه له گه ڵ گۆرانه كانی هاوشان بێ. ئه‌گه ر وه ڵامێكی كورتمان بۆ ئه‌و پرسیا ره بوێ، نه خێر. به ڵام بۆ، ئایا میژوو شاهید نیه كه وه رگێران ده توانێ رۆڵێكی گرنگ بگێرێ له گه شه كردنی كه لتوره كاندا. دیاره ئه‌مه ئه‌مانباته نێو چه ند پرسیارێكی فه لسه فی، ئایا لێكدانه وه ی مێژوویی لێكدانه وه یه كی دروسته و چه ندین پرسیاری تر له و جوره كه بابه تی ئه‌م باسه نیه. ئه وه ی لێره دا جێی باسه ئه‌وه یه كه ئێمه چی دی له و مێژووه دا ناژین كه به نموونه ئه‌یهێنینه وه. به لكو له نێوان ئه مرۆ و ئه‌و مێژووه دا دابرانێك هه یه، كه وامان لێ ئه‌كا هه ر تێگه یشتنێكمان له روانگه ی ئه‌و میژووه وه هه یه تێگه یشتنێكی هه ڵه بێ. ئه‌مرۆ مرۆڤایه تی له سه ره تاكانی شۆرشێكا ئه‌ژی كه زانین تیایا شمه كه وه ك هه موو شمه كه كانی تر، ده كردرێ، ده فرۆشرێ، ده گوێزرێته وه بۆ جێگا جیا جیا كان له كاتێكی زۆر كه مدا. كه واته بۆ ئێمه وه ك نه ته وه یه ك چی دی سه رده می ئه‌وه به سه ر چوو بیر له وه بكه ینه وه له رێیی وه رگێرانه وه پرد له گه ڵ نه ته وه كا نی تردا دروست كه ین یان له و رێگایه وه لێیان تێبگه ین، به لكو ئێمه پێویستمان به وه یه بگوێزینه وه بۆ نێو كه لتوره كان، كه لتوره كان بگوێزینه وه بۆ نیو كه لتوره كه مان. بۆ نموونه له دونیایی ئه مرۆدا زمانی ئینگلیزی زمانی زانست و ئابووری و كه لتورو رامیارییه، رۆژانه به سه دان كتێب له بوارانه دا له چاپ ئه درێ. كه به هیچ شێوه یه ك ئێمه له رێی وه رگێرانه وه پێراناگه ین. به جۆرێك ئه گه ر هه موو كورد ژن و مناڵ، پیرو گه نج، نیر و مێ وه رگێرن. ئێنجا پیا رانا گه ین. ئه گه ر شه ری ئه‌م دواییه ی روخانی سه دام به نموونه وه رگرین، ده توانم بڵێم له ساڵی رابووردودا هه رهه فته و چه ند كتێبێك له روانگه ی جیاوازه وه له و باره وه نوسراوه. كه هه مویان بۆ كورد بایه خیان هه یه، به شێوه یه ك زۆر له كتێب فرۆشه كان به شێكی تایبه تیان له كتێبخانه كانیان بۆ ته رخان كردوه. ئه مه ته نها بۆ نه ته وه یه كی وه ك كورد كێشه نیه، به لكو كێشه یه كی جیهانیه. ئه مرۆ له زۆر زانكۆكانی رۆژئاوا خوێندنی زۆربه ی زانسته كان به زمانی ئێنگلیزیه چونكه به ر هه مه كان ساڵانه ده گۆرین وكه س به وه رگێراندا پێ راناگا. له ئه نجامی ئه‌مه دا زمانی ئینگلیزی بووه ته زمانی دووه می زۆرینه ی خه لكی سه ر گۆی زه وی. ساڵا نه به هه زاران خوێندكار روو ئه كه نه وڵاته ئێنگلیزی زما نه كان بۆ فێربوونی زمانی ئێنگلیزی و له هه مان كاتدا رۆژ له دوای رۆژ ژماره ی قوتابخانه كان بۆ فێربوونی زمانی ئێنگلیز زیاتر ئه بن، به تایبه تی له و ووڵاتانه ی كه ئابوورییان له گه شه كردندایه، باشوری رۆژهە ڵاتی ئاسیا بۆ نمونه ئه مه به مانای ئه وه نیه كه وه رگێران بوو به به شێك له مێژوو. به لكو به پێچه وانه وه وه رگێران رۆڵێكی گه وره ده بینێ، به ڵكو له هه ندێ بواردا به شێوه یه كی بێ وێنه گه شه ی كردوه، به تایبه تی رۆمان و سینه ما، له به ر چه ند هۆیه كی ئاشكرا، وه رگێرانی ئه و بابه تانه ئاسانن، بۆ ژماره یه كی زۆری خه ڵكی ده ره وه ی ناوه نده ئه كادیمیه كانن |
||