www.kurdistannet.org 03:43 i-checksum="25598" endspan -->

 

 

مافي كورد لة دةستووري كاتي عيراقدا، تةنيا يةك دصأة ... هشام ئاكرةيي

 

كاتي دةستنيشانكراو بؤ طؤأيني دةسةلَات لة عصراق و داناني دةستوورصكي كاتي، بةرةو كؤتايي دةأوات و لة دواي تةنيا يةك مانطي تردا ياساي بةأصوةبردني كاتي عصراق بة كوردستانيشةوة لة لايةن ئةنجوومةني دةسةلَات وئةمريكاوة، دادةنرصت.

ئةو دةستوورة كاتيية لة كةمترين نرخاندندا بؤ ماوةي دوو سالَ جصبةجص دةكرصت و دةبص عصراقيةكان ثةسةندي بكةن. بةطوصرةي هةوالَة سةرةتاييةكان، بةشي كورد لةو دةستوورةدا هي أصويش نابص نةك هي شصر.

يةكةمين أةشنووسي ئةو دةستوورة دوصني ئاشكراكرا (1) . لةو أةشنووسةدا دوو جار ناوي كوردستان هاتووة و لة هةردوو جارةكاندا هةمان دصأ بةكاريان هصناوة. كة لة يةكةمياندا دةلَيت (ويبقى اقليم كردستان بوضعه الحالي) باري هةرصمي كوردستان وةك خؤي دةمصنتةوة. لة دصأي دووةمدا كة دةربارةي زماني أةسمي دةولةتي عصراقة هاتووة، (اللغة العربية هي اللغة الرسمية في البلاد مع مراعاة الوضع الحالي الخاص في اقليم كردستان) زماني عةرةبي زماني أةسمي دةولَةتة بة لةبةرضاوطرتني باري تايبةتي هةرصمي كوردستان. لةم خالَةدا بةهض شصوةيةك دان بة أةسمي ناسيني زماني كوردي نةنراوة.

زياد لةو هةردوو دصأة كة هةمان ناوةأؤكيان هةية، بةهصض شصوةيةك باسي مافةكاني طةلي كورد نةهاتووة. هةلبةتة لةوانةية طؤأانكاري لةو أةشنووسةدا بكرصن كة لةبةرذةوةندي طةلي كورددا دةبن، يانيش بة ثصضةوانةوة، ئةو دوو دصأةش لة ياساي بةأصوةبردني كاتي عصراق دةربارةي كورد دةردصنن وبة زيادي بزانن.

ئةطةر ئاوأصك لة دةسةلَاتي حكومةتي مةكةزي بدةينةوة، دةبينين لةو ياسايةدا هصض دةسةلَاتصكيان لة دةستي هةرصمةكاندا نةيانهصشتووة بة كوردستانيشةوة. دةولَةتي ناوةندي نةك تةنيا دةسةلَاتي بةسةر وةزارةتي دةرةوة و جنسيية و بةرطري و ثارسةواناني سنوور و دارايي و سةروةت و ساماني ولَاتدا دةبصت، بةلَطوو أاطةياندني شةأ و ئاشتي و ثةرةثصدان (تنمية) و سياسةتي طشتي كرص (اجور) و هةلَسةطاندن و ثيوانةكان و سياسةتي نةقدي (نرخي ثارة) و زؤري تر، لة ذصر دةستي حكومةتي ناوةنديدا دةبن. واتة ئابووري كوردستان و سياسةتي ئابووري و ياساكان وكرص و نرخي دراو و سياسةتي ثةرةثصداني كوردستانيش لة دةستي بةغدادا دةبن.

ئةطةر حكومةتي مةركةزي ئةم هةموو دةسةلَاتةي لة دةستيدا بص، ئةوة هةرصمي كوردستان تةنيا بةرصوةبةر و كارمةندةكان تةعيينيان دةكات. واتة هةرصمي كوردستان هيض دةسةلَاتصكي نابصت و بةهةمان شصوةي ثارصزطاكاي تري عصراقن بةرصوةدةبرصت. لصرةشدا "برا عةرةبةكانمان" هةولَ دةدةن فصلَصكي تر لةصماني بكةن.

ثارتة عةرةبيةكان لة ذصر فشار و نةأازيبووني كورددا ناضاركران ئةو دصأة (مانةوةي باري تايبةتي هةرصمي كوردستان) بيخةنة ناو ياساي بةرصوةبردني كاتي عصراقدا، بةلَام لة لايةكي ترةوة ئةو مافةيان لة كورديان سصنرايةوة، ئةويش بة نةهصلاني هيض دةسةلَاتصك لة دةستي هةرصمي كوردستاندا.

ثارتة عةرةبيةكان أازي نين دان بة مافي كورددا بنصن لة دةستووري كاتي عصراقدا و دةيانةوص باوةأ بكةين كة لة دةستووري هةميشةيي و دائميدا مافمان بدةنص!!!!! كورد وتةني ئةطةر بة ثصش بووكدا نةيةت لة باش بووكدا قةت نايةت.

هةلبةتة ئةنجوومةني حوكم هةر لة ئيستاوة خةريكة ئةم سياسةتة جصبةجص دةكات و هيض دةسةلَاتصك لة دةستي هةرصمي كوردستاندا نةهصلَص. نموونة:

1) سةرؤكي سةنديكاي ثزيشكاني كوردستان (سلصماني) لة ضاوثصكةوتنصكيدا لة طةلَ كوردسات، دةربارةي نرخي عيادةي دكتوور لة كوردستان وتي، ئةوان ضاوةأصي بأيارصكن لة بةغدا دةربضصت و دواي ئةوة نرخي فةحسي دكتوور دةستنيشان دةكةن. واتة ئةوان بة ئةمري بةغدا نرخي شت دادةنصن نةك بة بأياري هةرصمي كوردستان.

2) لة ياساي كاتي عيراقدا هاتووة ئةو ياساية لة هةموو ثارصزطاكاني عيراق جصبةجص دةكرصت، واتة كوردستانيش دةطرتةوة و كوردستان ياساي تايبةت بةخؤي نابصت.

3) ئةنداماني ئةنجوومةني كاتي عيراق بة طوصرةي ثارصزطاكان دادةنرصن، لة كاتصكدا دةبوو ئةنداماني ئةنجوومةني سةر بة هةرصمي كوردستان لة لايةن ثةرلةماني كوردستانةوة دةستنيشان بكرصن و ذمارةيةكي تايبةتي ئةنداماني ئةنجوومةني كاتي بؤ كوردستانيان تةرخان كردبا، وةك يةكينةيةكي يةكطرتوو، نةك وةك ثارصزطا.

4) لة كؤبؤنةوةكاني لايةني عيراق لة طةلَ توركيا دةربارةي دامةزراندني خالَصكي تري سنووري لةنصوان عيراق و توركيادا، وةزيري طةشتوطوزاري عصراق و ثارصزطاري شاري دهؤك وةك نوصنةري ثارصزطا لةو كؤبؤنةوانةدا بةشداربوو. لة كاتصكدا دةبوو وةزيري طةشتوطوزاري حكومةتي هةرصمي كوردستانيش بةشدار ببواية.

5) ذمارةي حاجيةكاني كوردستان بةطوصرةي ثارصزطا دةستنيشان كرابوون. لة كاتصكدا دةبوو ذمارةيةكيان بؤ هةرصمي كوردستان بة أصطاي وةزارةتي ئةوقافي كوردستانةوة، دةستنيشان كردباية. هةروةها هةموو ثارسثؤرت و ناوي ئةو حاجيانة لة بةغداوة بؤ ثارصزطاكاني دهؤك و سلصماني و هةولصر هاتبوون نةك بؤ حكومةتي هةرصمي كوردستان.

ئةم خالَانةو كؤمةلَص خالَي تر، باشترين بةلَطةن كة ضارةنووسي باشووري كوردستان لة مةترسيداية و ثارتة عيراقيةكان و ئةمريكا خرابترين سياسةتي بؤذانةوة و نةهصلاني دةسةلَاتي كوردي بة سةر كوردستاندا بةكاردصنن كة دةتوانين ناوي مردني هصدي هصدي لصبنصين و ياساي بةرصوةبردني كاتي عصراق ئةو سياسةتة أوون دةكات و هةموو نيازة طلَاوكانيش ئاشكةرا دةكات.

http://www. iraq4allnews. dk/viewnews. php?id=39162